Alcoa e as nacionalizacións en latinoamérica

Os actuais donos de Alcoa levan máis de 12 anos a ameazar co peche da fábrica, sen que -dende aquela- as autoridades teñan tomado decisión ningunha para garantir a continuidade da industria e os seus postos de traballo. A dramática situación e a loita dos traballadores só está a recibir  boas palabras como única resposta dos poderes políticos.

Na fábrica de San Cibrao, xa están acostumados a pelexar desde que en 1988, e despois de que desde os seus peiraos se cargasen barriles tóxicos (ainda está por desmentir que houbese material radioactivo) do mítico barco Casón, os traballadores que conformaban o Comité de empresa daquel 1988, se convertesen no primeiro comité de empresa en Europa despedido ao completo, cos seus vintetrés membros.

Eran os anos de Thatcher e Reagan, o ultraliberalismo comezaba a marcar impronta. Pese a isto, naquel mesmo ano a empresa reflotouse, a pesar das millonarias perdas producidas polo apagado en seco dos fornos. Ainda era unha empresa pública.                                                                                                 

                                                                                Mandan as eléctricas

O diagnóstico para a supervivencia de Alcoa, apunta a dous problemas básicos: o prezo da electricidade, e o control da empresa.

No referinte ao prezo da electricidade, vital para a industria do aluminio, a situación de Alcoa volve amosar que -no Estado español- os grandes poderes económicos, como a banca e as eléctricas, semellan mandar máis que o Goberno no eido, dos seus intereses.

Nos últimos 10 anos, os sucesivos Gobernos do Estado, non foron quen de esixir ás compañías eléctricas  un prezo razoable para esta caste de industrias, polo que preferiron pagar subvencións multimillonarias aos propietarios de Alcoa, con cargo ao peto de todos nós: máis de 800 millóns de euros segundo a actual Ministra.

                                                                                             

                                                                      ¿Nacionalizacións?: ¡vaite satán!

Diante do segundo grave problema de Alcoa, o control da empresa, tamén semella que os poderes políticos miran para a outra beira, coma se non fose con eles. Ao mais que chegaron foi a que, Feijóo, pedise -en plena campaña electoral- unha intervención transitoria do Goberno español, sen engadir compromisos pola súa banda.

Ningún deles se referiu a una saída tan elemental como a nacionalización de Alcoa, que rescate Á Mariña do risco inminente de mil despedimentos, entre o cadro do persoal da fábrica e os das empresas auxiliares.

Vese que “empresa pública” e “nacionalización” son palabras que fan tremer as pernas dos políticos tradicionais.  Semella que andivesen a matinar: ¡vaite, satán!, coma nun exorcismo.

                                                                                                     

                                                                                Sen achante ningún

Dende a adhesión á Unión Europea, eses políticos sempre se teñen amparado na prohibición comunitaria de faceren calquera movemento que, supostamente, poidera atentar contra da libre competencia (entendida ao xeito da Europa dos monopolios). Con esa desculpa, desbotaron calquera proposta de nacionalización. Pero aconteceu que, hai pouco máis dun mes, a propia Comisión Europea decidiu dar un xiro radical neste tipo de cuestións, para afrontar con urxencia a crise económica derivada da pandemia.

Entón, desbotado ese atranco, ¿que é o que está a impedir a inmediata expropiación de Alcoa? O único motivo razoable semella ser que, prevalecen os medos dos políticos e as presións das grandes compañías, abertamente contrarias a esta caste de alternativas (aínda que o intenten disimular con outros argumentos), por se mais adiante -nunha situación excepcional- se lles poidera aplicar tamén a elas.

                                                                                             

                                                                    As nacionalizacións en Latinoamérica

 

Pero as nacionalizacións deberían ser opcións a ter en conta -ao menos en situacións excepcionais- cando o interese xeral da sociedade entra en conflito ca situación dunha empresa. Iso xa pasou en Cuba hai tempo, e volveu acontecer agora na Venezuela.

Nos últimos 13 anos, o país bolivariano nacionalizou, a través de compras ou expropiacións, varias multinacionais dos sectores eléctrico, telefónico, siderúrxico, petroleiro e outros, incluíndo ao Banco de Santander. E sempre explicou os motivos.

                                                                                                           

                                                                                 

                                                                                   Tamén o aluminio

Por exemplo, a nacionalización das empresas eléctricas, permitiu que a factura da luz que se paga en Venezuela, sexa das mais baixas do mundo, Outro exemplo foi a intervención da compañía Smurfit Kappa Group, adicada a fabricación de papel, que tiña 1.500 hectáreas, dedicadas a plantar eucalipto; “para que poidamos plantar feixóns, millo e outras cousas que precisamos” (dixera daquela o Hugo Chávez).

A nacionalización das grandes empresas de fabricación de aceiro e aluminio (que foran privatizadas por gobernos anteriores) permitiulle a Venezuela recuperar unha industria básica que se estaba a desmantelar, e  crearonse as bases para o seu desenvolvemento, mediante acordos a longo prazo, de asesoramento técnico con China e, hai meses, tamén con Rusia.                                                                                        

                                                                                                       

                                                                             Vitorias fronte ao abandono

Noutros casos, a nacionalización foi provocada pola negativa de empresas multinacionais a seguir a manter actividade no país, dentro da guerra económica promovida polos EEUU. Este foi o caso da “Owens Illinois”, con 1.500 traballadores. Dende a súa nacionalización, hai 10 anos, medrou a súa produción  ata as 1.100 toneladas ao día, está en crecemento e os traballadores/as viron melloradas as súas condicións laborais.

A última fábrica  intervida – a petición dos seus 1.200 empregados – foi a estadounidense Kimberly Clark. O  seu proceso de recuperación iniciouse no 2016, logo de ser pechada polo seus antigos donos. Os seus traballadores viviron a experiencia de lograr o crecemento dos niveis de produción, a recuperación de maquinaria e espazos, abrir novas liñas de fabricación, así como a substitución de importacións e un rotundo éxito de xestión.

Empresas de tamaño mais pequeno, abandonadas polos seus donos, tamén son intervidas e recuperadas, cando as sús traballadoras o piden. Esta, por exemplo, foi a situación da fábrica de conservas “La Gaviota”.

                                                                                                                 

 

                                                                                     ¿Será por iso?

¿Por acaso, será por decisións coma estas, que os nosos políticos tradicionais teñen tan pouca simpatía pola Venezuela bolivariana?

Outros países latinoaméricanos, con gobernos non socialistas recorren a nacionalización de empresas sempre que as circunstancias o requiren. O caso máis recente, está a acontecer na Arxentina, nun dos meirandes complexos agroexportadores, ao que o goberno decidiu facer “un rescate estratéxico”.

                                                                                                                   

                                                                                  Non hai escusas

No Estado español as decisións dos políticos semellan ir en senso contrario: Alcoa era unha empresa pública, co nome de Inespal, cando Felipe González iniciou o seu proceso de privatización, que rematou José Mª Aznar en 1998. Casualmente, os dous pasaron logo a formar parte dos consellos de administración de compañías eléctricas.

Diante desta situación dramática, todos deberiamos estar cos traballadores de Alcoa a esixir aos poderes políticos galego e estatal que actúen con urxencia, porque rematou o tempo das boas palabras como única resposta. Non hai escusas.

 

 

 

Comparte:

Artigos recentes